آیا شما هم از مراجعه به دندانپزشک دچار ترس و اضطراب می‌شوید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، تنها نیستید. بسیاری از افراد با فوبیای دندانپزشکی (دنتوفوبیا) دست و پنجه نرم می‌کنند. این اضطراب می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تجربه‌های ناخوشایند، صدای تجهیزات یا حتی نگرانی‌های بهداشتی به وجود آید. خبر خوب این است که با درک علل این ترس و استفاده از روشهای مناسب، می‌توان بر آن غلبه کرد. در این مقاله، راهکارهایی برای مقابله با ترس از دندانپزشکی را بررسی می‌کنیم.
چرا از دندانپزشکی می‌ترسیم؟
ترس از دندانپزشکی یا دنتوفوبیا، یکی از رایج‌ترین فوبیاهاست که بسیاری از افراد، به‌ویژه جوانان، با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. این ترس می‌تواند از تجربیات منفی، باورهای نادرست و مسائل روانی فردی ناشی شود. درک این عوامل می‌تواند به کاهش اضطراب و ترس کمک کند و افراد را به مراقبت‌های دندانی مورد نیاز ترغیب نماید. در ادامه به رایج‌ترین دلایل این ترس و چگونگی ایجادشان اشاره می‌کنیم:
تجارب منفی:
تجربیات ناخوشایند، مانند درد کشیدن دندان یا عصب‌کشی در کودکی، می‌تواند علت ترس از دندانپزشکی باشد.
باورهای نادرست:
اطلاعات نادرست در مورد دندانپزشکی، مانند داستان‌های اغراق‌آمیز درباره درد عصب‌کشی یا درد لمینت دندان، می‌تواند اضطراب غیرضروری ایجاد کند. در حالی که بسیاری از این روش‌ها، مانند لمینت، با تکنیکهای مدرن درد چندانی ندارند، باورهای اشتباه ممکن است افراد را از مراجعه به دندانپزشک باز دارد.
مسائل روانی:
اختلالات اضطرابی و افسردگی می‌توانند ترس از دندانپزشکی را تشدید کنند.
ترس از سوزن بی‌حسی:
بسیاری از افراد از سوزن‌های بی‌حسی در دندانپزشکی می‌ترسند، اما این ابزار برای داشتن تجربه‌ای بدون درد بسیار ضروری است. دندانپزشکان معمولاً از ژل بی‌حس‌کننده برای کاهش درد تزریق استفاده می‌کنند.
تأثیرات ترس از دندانپزشکی
مطالعات نشان می‌دهد که ترس از دندانپزشکی (دنتوفوبیا) می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت دهان و دندان و حتی سلامت عمومی فرد داشته باشد.
یک مطالعه در انگلستان نشان داده است که بسیاری از دندانپزشکان به‌ندرت از روشهای ارزیابی اضطراب بیماران استفاده می‌کنند. این موضوع می‌تواند باعث شود بیماران از جلسات دندانپزشکی خودداری کنند و در نتیجه، خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه افزایش یابد. همچنین، حدود 19٪ از افراد در این مطالعه آن‌قدر از دندانپزشکی می‌ترسند که به روش‌هایی برای کاهش اضطراب در طول درمان نیاز دارند. (برای مطالعه بیشتر به Journal of Dental Hygiene مراجعه کنید.)
علاوه بر این، بهداشت ضعیف دهان و دندان می‌تواند با مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و حتی مشکلات تنفسی مرتبط باشد. سلامت دهان و دندان نه‌تنها بر سلامت جسمی بلکه بر سلامت روانی نیز تأثیر می‌گذارد. (منبع: Cleveland Clinic)
راهکارها و استراتژی‌ها قدیمی برای مقابله با ترس دندانپزشکی
مقابله با ترس از دندانپزشکی برای بسیاری از افراد چالشی همیشگی است، اما روشهای مختلفی برای مدیریت این اضطراب در طول سال‌ها ایجاد شده‌اند. در ادامه به برخی از این راهکارها می‌پردازیم:
1- صحبت با دندانپزشک
بر اساس اطلاعات وب‌سایت MouthHealthy که متعلق به انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) است، صحبت کردن با دندانپزشک درباره‌ی اضطراب و ترس‌های شما می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. به دندانپزشک بگویید که نگران هستید، سوالات خود را بپرسید و اگر در حین درمان به استراحت نیاز دارید، از قبل با او هماهنگ کنید. حتی یک سیگنال مانند بالا بردن دست می‌تواند برای توقف درمان به کار رود.
2- حواس‌پرتی و آرام‌سازی
برای کاهش اضطراب در مطب دندانپزشکی، میتوانید از تکنیکهای حواس‌پرتی مانند گوش دادن به موسیقی، تماشای فیلم یا استفاده از ابزارهای فشاری مثل توپ استرس استفاده کنید. همچنین، استفاده از تکنیکهای ذهن‌آگاهی مانند تنفس عمیق و تمرکز بر آرام‌سازی بخش‌های مختلف بدن می‌تواند به شما کمک کند.
3- استفاده از روشهای کنترل استرس
انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا (ADAA) توصیه می‌کند در هنگام اضطراب و استرس از روش‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، تمرینات ورزشی و حمایت اجتماعی استفاده کنید. یادگیری روشهای شناسایی و مقابله با اضطراب می‌تواند به کاهش ترس از دندانپزشکی کمک کند.
4- تکنیکهای آرامشبخشی
روش‌هایی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق، و آرام‌سازی عضلات می‌توانند در کاهش استرس بسیار مؤثر باشند. به عنوان مثال، با چند تنفس عمیق قبل از شروع درمان، میتوانید ضربان قلب را کاهش داده و احساس آرامش بیشتری داشته باشید.
5- مشاوره و درمان‌های روانی
درمان‌های روان‌شناختی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای مقابله با ترس از دندانپزشکی بسیار مفید هستند. این روش به شما کمک می‌کند تا افکار منفی خود درباره دندانپزشکی را تغییر دهید. همچنین، مراجعه‌های تدریجی به محیط دندانپزشکی در طی جلسات درمانی می‌تواند به مرور ترس را کاهش دهد.
6- آگاهی و آموزش
مطالعه مطالب آموزشی درباره روشهای دندانپزشکی می‌تواند باورهای نادرست و افکار منفی را کاهش دهد. خواندن بروشورها، دیدن ویدئوهای آموزشی، یا صحبت کردن با دندانپزشک درباره فرایندهای درمان می‌تواند در کاهش ترس بسیار کمک‌کننده باشد.
7- انتخاب دندانپزشک مناسب
دندانپزشکی را انتخاب کنید که همدلی و درک لازم را داشته باشد. توضیح روشهای درمان توسط دندانپزشک می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند. همچنین، برخی از مطب‌های دندانپزشکی از تکنیکهای حواس‌پرتی مانند پخش موسیقی یا نمایش تلویزیون استفاده می‌کنند تا شما آرام‌تر باشید. برای این که بتوانید بهترین دندان پزشک هر شهر را انتخاب کنید، ما برای شما در هر کلان شهر لیستی تهیه کرده‌ایم که میتوانید با خیال راحت به دکترهای آن لیست تکیه کنید:
8- حمایت اجتماعی
صحبت با دوستان و خانواده درباره ترس‌هایتان و دریافت حمایت از آن‌ها می‌تواند کمک بزرگی باشد. در صورتی که اضطراب زیادی دارید، یک همراه به مطب دندانپزشکی بیاورید تا از استرس خود بکاهید.
راهکارهای نوآورانه جدید برای مقابله با دنتوفوبیا
در سال‌های اخیر، روشهای نوآورانه‌ای برای مقابله با ترس از دندانپزشکی (دنتوفوبیا) توسعه یافته‌‌اند. این روش‌ها می‌توانند به کاهش اضطراب و ترس بیماران کمک کنند و تجربه دندانپزشکی را برای آن‌ها راحت‌تر کنند. در اینجا به برخی از این راهکارها اشاره می‌کنیم.
- استفاده از واقعیت مجازی (VR)
تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از تکنولوژی واقعیت مجازی در دندانپزشکی می‌تواند به کاهش ترس و اضطراب بیماران کمک کند. در این روش، بیماران با استفاده از هدست‌های VR به محیط‌های آرامش‌بخش منتقل می‌شوند که باعث حواس‌پرتی و کاهش استرس آن‌ها می‌شود. مطالعاتی که از این تکنولوژی حمایت می‌کنند، نشان داده‌اند که واقعیت مجازی می‌تواند به بهبود تجربه دندانپزشکی کمک کند.
استفاده از روغن CBD
روغن CBD به دلیل اثرات آرام‌بخش خود در کاهش اضطراب شهرت یافته است. هرچند مطالعاتی در حال بررسی اثرات دقیق آن بر اضطراب دندانپزشکی هستند، برخی از بیماران از این ماده برای بهبود احساسات خود در محیط دندانپزشکی استفاده می‌کنند. با این حال، لازم است بیماران قبل از مصرف CBD با پزشک خود مشورت کنند.
استفاده از سگ‌های آموزش‌دیده
استفاده از حیوانات پشتیبان به‌خصوص سگ‌ها در دندانپزشکی به عنوان یک روش نوآورانه برای کاهش اضطراب بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد. مطالعات نشان داده‌اند که حضور حیوانات خانگی در محیط‌های درمانی می‌تواند احساس راحتی و آرامش بیشتری برای افراد به همراه داشته باشد. برخی کلینیک‌های دندانپزشکی با تربیت سگ‌های خاص برای این منظور، تجربه مراجعین خود را بهبود بخشیده‌اند.
طب سوزنی
تحقیقات علمی نشان داده‌اند که طب سوزنی می‌تواند به عنوان یک روش مکمل برای کاهش اضطراب و افزایش آرامش به کار رود. این روش با تحریک نقاط خاصی از بدن می‌تواند به مدیریت استرس و اضطراب دندانپزشکی کمک کند. مطالعاتی در زمینه تاثیر طب سوزنی بر مدیریت اضطراب موجود است که این روش را به عنوان یک راهکار معتبر برای آرام‌سازی بیماران معرفی می‌کند.
جمع بندی
ترس از دندانپزشکی یا دنتوفوبیا، یکی از فوبیاهای رایج است که ناشی از عواملی مانند تجربیات منفی گذشته، باورهای نادرست، مسائل روان‌شناختی و ترس از سوزن بی‌حسی است. این اضطراب می‌تواند بر سلامت دهان و دندان و حتی سلامت روانی و اجتماعی فرد تأثیر منفی بگذارد. برای مقابله با این ترس، راهکارهای متعددی وجود دارد؛ از جمله استفاده از تکنیکهای آرامشبخشی مانند مدیتیشن و تمرینات تنفسی، مشاوره و درمان‌های روان‌شناختی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT)، آموزش و افزایش آگاهی درباره روشهای دندانپزشکی، انتخاب دندانپزشک مناسب و بهره‌گیری از حمایت اجتماعی.
روشهای نوآورانه‌ای مانند واقعیت مجازی (VR)، استفاده از روغن CBD، حضور سگ‌های آموزش‌دیده و طب سوزنی نیز نشان داده‌اند که می‌توانند به کاهش اضطراب و ترس بیماران در محیط دندانپزشکی کمک کنند.
