تغییرات هورمونی و سن
تغییرات در سطح هورمون‌ها نقش بسیار مهمی در ریزش مو زنان دارند. به‌طور مثال بارداری و پس از زایمان با نوسانات شدید هورمونی و تغییر در چرخه رشد مو همراه است. در دوران بارداری سطح استروژن بالا می‌رود و موها ضخیم‌تر به‌نظر می‌رسند؛ اما چند ماه پس از زایمان، با کاهش ناگهانی استروژن، درصد زیادی از فولیکول‌ها وارد فاز استراحت (فاز تلوژن) می‌شود و ریزش موی موقتی (ریزش تلوژن) ایجاد می‌گردد. همین‌طور یائسگی با کاهش تدریجی استروژن و پروژسترون همراه است؛ این کاهش هورمونی موها را نازک کرده و ریزش را تشدید می‌کند. تقریباً نیمی از زنان بالای ۵۰ سال با افزایش ریزش مو یا کم‌پشتی مواجه می‌شوند. علاوه بر این‌ها، اختلالات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نیز باعث تولید بیش از حد هورمون‌های مردانه (آندروژن) می‌شود که بر فولیکول‌های مو اثر می‌گذارد و ریزش مو را تقویت می‌کند. اختلالات غدد درون‌ریز دیگر از جمله کم‌کاری یا پرکاری تیروئید هم می‌توانند سبب ریزش مو شوند. برای مثال کم‌کاری تیروئید به‌دلیل کاهش متابولیسم سلولی مو را شکننده و نازک می‌کند. به طور خلاصه، تغییرات هورمونی دوره‌ای (بارداری، یائسگی) یا اختلالات هورمونی (PCOS، مشکلات تیروئید) از مهم‌ترین دلایل ریزش مو در زنان هستند.
عوامل ژنتیکی
سابقه خانوادگی در ریزش مو زنان اهمیت بالایی دارد. اکثر زنان دچار الگوی طاسی زنانه (آلوپسی آندروژنتیک) دارای سابقه فامیلی ریزش مو هستند. در این نوع ریزش مو که شایع‌ترین الگو در زنان است، به‌تدریج موها در تاج و قسمت میانی سر نازک می‌شوند اما خط رویش مو مانند مردان عقب نمی‌نشیند. ژنتیک از طریق حساس‌تر کردن فولیکول‌های مو به هورمون‌های آندروژنی عمل می‌کند؛ به همین دلیل با افزایش سن و کاهش نسیت استروژن به آندروژن، موها دچار تحلیل می‌شوند. به عبارتی اگر در خانواده فردی طاسی یا نازکی موی زنانه باشد، احتمال وقوع ریزش مو با الگوی ارثی در دختران بیشتر است.
کمبودهای تغذیه‌ای
تغذیه نامناسب و کمبود مواد مغذی از علل شایع ریزش مو در زنان است. به خصوص فقر آهن ناشی از قاعدگی یا رژیم‌های غذایی نادرست می‌تواند رشد مو را مختل کند. همچنین کمبود ویتامین‌های گروه B (از جمله بیوتین)، ویتامین D و ویتامین E و پروتئین کافی در رژیم روزانه به ضخامت مو آسیب می‌زند. رژیم‌های خیلی کم‌کالری یا حذف مواد غذایی (مثلاً رژیم‌های سریع لاغری یا رژیم‌های گیاه‌خواری بدون مشورت) باعث کمبود پروتئین و مواد معدنی ضروری مانند روی و آهن شده و در نتیجه ریزش مو را تشدید می‌کنند. به‌طور خلاصه، عدم دریافت کافی آهن، پروتئین و ویتامین‌های ضروری (مثل بیوتین، ب۱۲، ویتامین D و E) از مهم‌ترین دلایل تغذیه‌ای ریزش مو در بانوان محسوب می‌شود.
بیماری‌ها و شرایط پزشکی
برخی بیماری‌ها و اختلالات نیز می‌توانند به ریزش مو منجر شوند. اختلالات غدد درون‌ریز مثل کم‌کاری یا پرکاری تیروئید از شایع‌ترین علل زمینه‌ای هستند و معمولاً با نازک شدن عمومی مو و احساس خشک و ضعیف شدن موها همراه‌اند. بیماری‌های خودایمنی از جمله آلوپسی آره‌آتا (ریزش سکه‌ای) فولیکول‌های مو را مورد حمله سیستم ایمنی قرار می‌دهند و منجر به تکه‌های طاس گردند. همچنین بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا لوپوس می‌توانند خود را با ریزش مو نشان دهند. عفونت‌های قارچی پوست سر (مثلاً کرم حلقوی) و سایر بیماری‌های پوستی التهابی نیز فولیکول‌ها را تضعیف و سبب ریزش مو می‌شوند. به عنوان مثال کم‌خونی ناشی از نقص آهن یا اختلالات خونی می‌تواند یکی از علائم ریزش مو باشد (در بسیاری از موارد ریزش مو، تشخیص فقر آهن یا آنمی کلید درمان است). به طور کلی، ارزیابی دقیق برای یافتن بیماری‌های زمینه‌ای که با ریزش مو مرتبط اند، ضروری است.
اگر از ریزش موی خود ناراضی هستید روشهای کاشت مو در زنان را بخوانید
استرس و عوامل روانی
استرس شدید و فشارهای روحی نیز از عوامل مهم ریزش موی موقتی هستند. شوک‌های جسمی یا روانی (مانند جراحی بزرگ، بیماری حاد، کاهش وزن ناگهانی یا استرس شدید روانی) می‌تواند چرخه رشد مو را به هم زده و موجب تلوژن افلوویوم شود؛ به این معنا که بخش زیادی از موها به‌طور یکباره وارد فاز استراحت می‌شوند و پس از چند هفته تا چند ماه، ریزش شدید مو ظاهر می‌گردد. برای مثال زنان پس از زایمان یا پس از استرس‌های بزرگ زندگی ممکن است چند ماه بعد دچار ریزش مو شوند. این نوع ریزش معمولاً موقت است و با رفع عامل استرس و تنظیم بدن، موها دوباره رشد خواهند کرد. در کنار آن، مشکلات مزمن روانی مانند افسردگی شدید و اضطراب نیز در برخی موارد روند طبیعی رشد مو را مختل می‌کنند.
عوامل محیطی و مراقبت‌های مو
سبک زندگی و نحوه نگهداری مو نیز می‌تواند در سلامت مو مؤثر باشد. استفاده مکرر از محصولات شیمیایی قوی (رنگ مو، دکلره) یا ابزارهای حرارتی (سشوار داغ، اتوی مو) باعث خشکی و شکنندگی موها شده و ریشه مو را ضعیف می‌کند. بستن مو به صورت‌های خیلی سفت (مانند دم‌اسبی تنگ یا بافت‌های محکم) فشار مکانیکی شدیدی به فولیکول‌ها وارد می‌کند و پس از مدتی باعث ریزش تارهای مو می‌شود. همچنین مصرف شامپوهای نامناسب و شست‌وشوی بسیار مکرر می‌تواند شفافیت و چربی طبیعی پوست سر را از بین ببرد و در درازمدت ریزش مو را تشدید نماید. به‌طور کلی مراقبت ملایم از مو و خودداری از عوامل مضر فیزیکی و شیمیایی یکی از راهکارهای پیشگیری از ریزش موست.
داروها و درمان‌های پزشکی
برخی داروها نیز عارضه ریزش مو دارند. مهم‌ترین آن‌ها داروهای شیمی‌درمانی هستند که موها را به‌طور گسترده و ناگهانی می‌ریزند (این وضعیت «آناژن افلوویوم» نام دارد). پس از پایان دوره شیمی‌درمانی موها معمولاً مجدداً رشد می‌کنند. همچنین برخی داروهای معمول مثل داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد فشار خون، استروئیدها و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی نیز می‌توانند موها را وارد فاز استراحت کنند و سبب ریزش موی تلوژنی گردند. حتی مکمل‌ها و ویتامین‌ها نیز در صورت خودسرانه مصرف دوز بالا ممکن است اثرات نامطلوبی بر مو داشته باشند. به همین دلیل در صورت مشاهده ریزش مو، پزشک ممکن است داروهای مصرفی بیمار را بازبینی کند و در صورت امکان داروی جایگزین تجویز نماید.
پیری و کاهش طبیعی هورمون
بالا رفتن سن خود یک عامل زمینه‌ای ریزش موست. با افزایش سن، همزمان با کاهش سطح هورمون‌های زنانه و تغییرات متابولیک، کیفیت و ضخامت مو کاهش می‌یابد. به علاوه در زنان بالای ۴۰–۵۰ سال، پدیده طاسی یا کم‌پشتی منتشر (از اثرات یائسگی) شایع‌تر می‌شود. در واقع سن بالا باعث می‌شود تعداد فولیکول‌های فعال مو کم شده و موها نازک‌تر و شکننده‌تر گردند. این روند طبیعی هرچند اجتناب‌ناپذیر است، اما تشخیص و مراقبت به موقع می‌تواند روند ریزش را کند کند.
در مجموع، ریزش مو در زنان معمولاً دارای علل ترکیبی است. تغییرات هورمونی (بارداری، یائسگی)، ژنتیک، بیماری‌های زمینه‌ای (مثل مشکلات تیروئید یا خودایمنی)، کمبودهای تغذیه‌ای و استرس از اصلی‌ترین دلایل شناخته شده‌اند. برای تعیین دقیق علت و انتخاب درمان مناسب، مشاوره با متخصص پوست و مو و انجام آزمایش‌های لازم (آهن، هورمون‌ها و…) ضروری است. با شناخت ریشه مشکل و اتخاذ تدابیر مناسب (اصلاح تغذیه، مدیریت استرس، مصرف درمان‌های دارویی یا هورمونی در صورت لزوم) می‌توان از پیشرفت ریزش مو جلوگیری کرد.
در صورتی که پاسخ خود را در این مقاله پیدا نکردید میتوانید از بهترین کلینیک های کاشت مو در تهران مشاوره دریافت کنید.
