اگر قبل از عمل بینی تبخال بزنم، نوبت عملم کنسل می‌شود؟ پاسخ این پرسش در اغلب موارد مثبت است؛ چراکه تبخال، یک هشدار جدی از طرف سیستم ایمنی بدن است که می‌تواند باعث بروز عوارض ناخواسته شود یا با بیهوشی عمومی تداخل داشته باشد.
در این مقاله از پزشک ۲۴ به‌طور تخصصی و علمی بررسی می‌کنیم که چرا تبخال قبل از عمل بینی اهمیت دارد، در چه شرایطی ممکن است جراحی به تعویق بیفتد و چه اقداماتی برای پیشگیری یا کنترل تبخال باید انجام دهید. اگر شما هم تبخال زده‌اید یا مستعد آن هستید و به زودی نوبت عمل بینی دارید، حتماً این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
برای دریافت مشاوره رایگان از کارشناسان پزشک 24، تماس بگیرید.
تبخال چیست؟
تبخال یا Herpes Simplex Virus – HSV یک عفونت ویروسی شایع است که معمولاً به صورت تاول‌های دردناک در ناحیه لب، بینی یا اطراف دهان ظاهر می‌شود. این ویروس در بدن به صورت نهفته باقی می‌ماند و در شرایطی مانند استرس، خستگی یا ضعف سیستم ایمنی می‌تواند مجدداً فعال شود. تبخال یا هرپس سیمپلکس دارای دو نوع کلی است:
- HSV-1: عامل تبخال‌های ناحیه دهان، لب، بینی و صورت است.
- HSV-2: بیشتر در تبخال‌های ناحیه تناسلی نقش دارد؛ ولی در شرایط خاص می‌تواند ناحیه صورت را نیز درگیر کند.
ویروس HSV پس از ورود اولیه به بدن (اغلب در کودکی یا نوجوانی) در سلول‌های عصبی به‌صورت نهفته (غیرفعال) باقی می‌ماند و در شرایط خاص مانند استرس، تب، تضعیف سیستم ایمنی، جراحی یا حتی نور شدید آفتاب ممکن است فعال شده و به شکل تاول‌های دردناک و عفونی، خود را نشان دهد.
این تاول‌ها معمولاً به صورت خوشه‌ای روی لب‌ها، اطراف بینی، داخل حفره بینی یا روی صورت ظاهر می‌شوند و معمولاً با علائمی مانند سوزش، خارش، قرمزی، تورم و گاهی تب یا ضعف عمومی همراه هستند.
آیا تبخال عمل بینی را کنسل می‌کند؟
در اغلب مواقع بله؛ در صورت فعال بودن تبخال (وجود تاول‌های باز یا علائم واضح)، جراح عمل زیبایی بینی را کنسل می‌کند تا تبخال کاملاً بهبود یابد. ولی پاسخ دقیق به این سؤال بستگی به وضعیت تبخال دارد. اگر پزشک تشخیص دهد که تبخال در فاز فعال نیست، ممکن است جراحی بینی در زمان مقررشده انجام شود.
در برخی موارد، پزشک ممکن است با تجویز داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر یا والاسیکلوویر، تبخال را کنترل کرده و پس از اطمینان از بهبود یا اصطلاحاً «خشک شدن تبخال»، نوبت مجدد جراحی را تعیین کند. تصمیم‌گیری نهایی باید بر اساس مشاوره با پزشک متخصص و ارزیابی دقیق وضعیت بیمار انجام شود. برای دریافت مشاوره از جراح، بهترین دکتر عمل بینی در شهر خود را از طریق لیست زیر پیدا کنید:
- لیست بهترین جراحان بینی در تهران
- لیست بهترین جراحان بینی در مشهد
- لیست بهترین جراحان بینی در شیراز
- لیست بهترین جراحان بینی در اصفهان
- لیست بهترین جراحان بینی در رشت
- لیست بهترین جراحان بینی در کرمانشاه
- لیست بهترین جراحان بینی در کرج
- لیست بهترین جراحان بینی در همدان
- لیست بهترین جراحان بینی در قم
عوارض احتمالی تبخال فعال در زمان جراحی بینی
چرا تبخال در عمل بینی تا این اندازه حائز اهمیت است؟ وجود تبخال فعال در زمان جراحی فقط یک مشکل پوستی ساده نیست، بلکه نشانه‌ای از فعال بودن یک عفونت ویروسی سیستمیک در بدن است. همین موضوع می‌تواند پیامدهای متعددی برای عمل بینی و دوران بهبودی داشته باشد:
- افزایش احتمال پخش شدن عفونت حین جراحی
تاول‌های تبخال حاوی ویروس فعال هستند و در صورت نزدیکی به ناحیه جراحی (مثلاً اطراف بینی یا لب‌ها)، می‌توانند باعث سرایت عفونت به زخم‌های جراحی و عفونی شدن این زخم‌ها شوند. بطور کلی وجود تبخال، احتمال عفونت بعد از عمل بینی را افزایش می‌دهد.
- خطرات ناشی از بیهوشی
تبخال فعال می‌تواند در زمان بیهوشی عمومی خطراتی جدی ایجاد کند. در حالی‌که بدن در حالت بیهوشی قرار دارد و سیستم ایمنی موقتاً تضعیف می‌شود، ویروس تبخال ممکن است فرصت پیدا کند تا از محل اولیه خود (مثلاً لب یا بینی) به بخش‌های حساس‌تری مانند مغز منتقل شود. این وضعیت در موارد نادر می‌تواند منجر به آنسفالیت هرپسی یا encephalitis (التهاب مغزی) شود که یک عارضه خطرناک و تهدیدکننده زندگی است.
- تاخیر در بهبود زخم‌ها
وقتی بدن درگیر کنترل یک ویروس فعال مانند تبخال است، توانایی آن در ترمیم سریع و کامل زخم‌های ناشی از جراحی کاهش می‌یابد. این مسئله می‌تواند باعث طولانی شدن دوران نقاهت بعد از جراحی بینی شود.
- احتمال ایجاد اسکار یا جای زخم دائمی
تبخال ممکن است باعث ایجاد زخم‌هایی شود که مدت زیادی بر روی پوست باقی می‌مانند؛ به‌ویژه اگر در نزدیکی محل برش جراحی قرار داشته باشند. وجود تبخال در نزدیکی برش‌های جراحی، احتمال باقی ماندن جای اسکار و زخم را به صورت دائمی افزایش می‌دهد.
بیهوشی با وجود تبخال فعال خطرناک است؛ اما چرا؟
چه ارتباطی میان تبخال و بیهوشی وجود دارد؟ نه تنها تبخال، بلکه وجود هرگونه عفونتی در بدن (در صورت بیشتر بودن از حد مشخص) می‌تواند منجر به کنسل شدن جراحی شود. پیش از عمل بینی، پزشک از شما می‌خواهد آزمایشاتی را انجام دهید که یکی از آن‌ها آزمایش خون است.
فاکتورهای متعددی در این آزمایش مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که تعیین‌کننده‌ترین آن، بررسی عفونت در خون است. اما چرا وجود عفونت در خون، مانع بیهوشی و جراحی می‌شود؟ بیهوشی زمانی که عفونت فعالی (مانند تبخال) در بدن وجود دارد، از جهات زیر خطرناک است:
1- احتمال افت شدید فشار خون حین بیهوشی
در افرادی که به عفونت خونی (سپسیس) مبتلا هستند، سیستم ایمنی بدن به‌شدت فعال می‌شود و بدن مواد شیمیایی مختلفی برای مقابله با عفونت آزاد می‌کند که موجب گشاد شدن عروق خونی و در نتیجه کاهش قابل‌توجه فشار خون می‌گردند. از سوی دیگر، داروهای بیهوشی نیز ذاتاً باعث کاهش فشار خون می‌شوند. ترکیب این دو عامل می‌تواند افت فشار خون را تا حدی تشدید کند که خون‌رسانی به اندام‌های حیاتی مانند مغز، قلب و کلیه‌ها دچار اختلال شود.
در چنین شرایطی، احتمال بروز شوک همودینامیک وجود دارد. بر همین اساس، در صورت وجود عفونت فعال در خون، جراح انجام جراحی و بیهوشی را به تعویق می‌اندازد تا شرایط عمومی بیمار به سطحی برسد که انجام عمل با ایمنی بیشتری همراه باشد. تنها در موارد اورژانسی و حیاتی، ممکن است با رعایت ملاحظات ویژه، بیهوشی انجام گیرد.
2- اختلال در عملکرد اندام‌های حیاتی
وجود عفونت در خون می‌تواند به آسیب ارگان‌های حیاتی مانند کبد، کلیه، قلب و ریه منجر شود. این اختلالات باعث کاهش ظرفیت بدن دفع داروهای بیهوشی شده و خطر تجمع دارو، مسمومیت دارویی یا تأخیر در بیداری از بیهوشی را افزایش می‌دهند. این شرایط در موارد شدید، ممکن است به کما یا مرگ بیمار نیز منجر گردند.
3- افزایش خطر عفونت در محل جراحی و عوارض پس از عمل
بیهوشی عمومی و عمل جراحی به‌طور طبیعی موجب کاهش عملکرد سیستم ایمنی می‌شوند. در صورت وجود عفونت فعال پیش از جراحی، این شرایط می‌تواند منجر به گسترش عفونت در بدن، ورود میکروارگانیسم‌ها به محل جراحی و بروز عفونت‌های مقاومی گردد که درمان آن‌ها دشوارتر خواهد بود.
برای دریافت مشاوره رایگان از کارشناسان پزشک 24، تماس بگیرید.
اقدامات پیشگیرانه برای پیشگیری از ابتلا به تبخال قبل از عمل بینی
برای کاهش خطر بروز تبخال قبل از عمل بینی، اقدامات زیر را انجام دهید:
- با مشورت پزشک، داروهای ضد ویروسی مصرف کنید: اگر مستعد تبخال هستید حتما با پزشک خود در میان بگذارید. با تایید پزشک، مصرف داروهایی مانند آسیکلوویر یا والاسیکلوویر می‌تواند به پیشگیری از فعال شدن ویروس کمک کند.
- استرس خود را مدیریت کنید: استرس یکی از عوامل فعال‌کننده تبخال است. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی ذهن مانند مدیتیشن و یوگا می‌توانند مفید باشند. اگر از عمل بینی می‌ترسید، برای رهایی از این ترس و استرس، مقاله ترس از عمل بینی را مطالعه کنید.
- سیستم ایمنی خود را تقویت کنید: تقویت سیستم ایمنی بدن از طریق تغذیه مناسب، خواب کافی و ورزش منظم به پیشگیری از تبخال در عمل بینی کمک می‌کند.
- از عواملی که ریسک ابتلا به تبخال را افزایش می‌دهند دوری کنید: قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدون محافظت، مصرف غذاهای تند یا محرک و تماس با افراد مبتلا به تبخال، خطر بروز تبخال را افزایش می‌دهند. بنابراین اگر عمل بینی در پیش دارید، سعی کنید از این موارد دوری کنید.
علائم تبخال؛ از کجا بفهمیم تبخال زده‌ایم؟
اغلب افراد دست‌کم یکبار در طول زندگی خود، تبخال را تجربه کرده و با علائم آن کم‌وبیش آشنا هستند. اما اگر تاکنون تبخال نزده‌اید و نوبت جراحی بینی دارید، نسبت به علائم زیر هوشیار باشید و در صورت مشاهده هر یک از علائم، حتماً موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
- احساس سوزش، خارش یا گزگز
اولین علامت هشدار دهنده، احساس سوزش، خارش، درد خفیف یا گزگز در ناحیه‌ای از لب، بینی یا اطراف دهان است. این مرحله را فاز «پیش‌درآمد» یا Prodrome می‌نامند و معمولاً ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از بروز تاول‌ها رخ می‌دهد.
- قرمزی و تورم موضعی
به عنوان نشانه‌های اولیه، محل تبخال کمی قرمز و متورم می‌شود؛ حتی اگر هنوز تاولی روی آن مشاهده نشود.
- ظاهر شدن تاول‌های کوچک و خوشه‌ای
در ابتدا تاول‌ها معمولاً کوچک، شفاف یا مایل به زرد هستند و در قالب یک خوشه ظاهر می‌شوند. این تاول‌ها حاوی مایع آلوده به ویروس هستند و ممکن است دردناک یا حساس به لمس باشند.
- ترکیدن تاول‌ها و ایجاد زخم
بعد از چند روز، تاول‌ها ترکیده و تبدیل به زخم‌هایی سطحی می‌شوند که به‌تدریج خشک شده و دلمه می‌بندند.
جمع‌بندی
تبخال زدن قبل عمل بینی یک هشدار جدی است و در اغلب مواقع باعث کنسل شدن نوبت عمل بینی شود. اگرچه تبخال به ظاهر ممکن است تنها چند تاول کوچک باشد، اما در واقع علامتی از درگیری سیستم ایمنی با یک ویروس فعال است؛ عاملی که می‌تواند روند بیهوشی، جراحی و بهبودی را با خطراتی جدی مواجه کند.
جراحان باتجربه معمولاً از انجام رینوپلاستی در زمان فعال بودن تبخال خودداری کرده و آن را به تعویق می‌اندازند تا از عوارضی مانند عفونت محل جراحی، تأخیر در ترمیم زخم‌ها، اسکارهای پوستی و حتی خطرات نادر ولی مرگبار بیهوشی جلوگیری شود. اگر سابقه تبخال دارید یا در آستانه عمل بینی نشانه‌هایی از سوزش، خارش یا تاول را احساس می‌کنید، به‌هیچ‌وجه آن را نادیده نگیرید. با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت نیاز، درمان ضدویروسی آغاز شود یا تاریخ جراحی تغییر کند.
برای دریافت مشاوره رایگان از کارشناسان پزشک 24، تماس بگیرید.
