ارتودنسی دندان چیست؟
ارتودنسی دندان یکی از شاخه‌های تخصصی دندانپزشکی است که با هدف اصلاح ناهنجاری‌های فکی و دندانی انجام میشود. در این روش، با استفاده از ابزارهایی مانند براکت، سیم و کش ارتودنسی، موقعیت دندانها و فک به‌تدریج اصلاح میشود و دندانها در یک راستا قرار می‌گیرند.
این درمان نه‌تنها به زیباتر شدن لبخند کمک می‌کند، بلکه با تنظیم بایت (نحوه قرار گرفتن دندان‌های بالا و پایین روی یکدیگر)، نقش مهمی در پیشگیری از پوسیدگی، ساییدگی دندانها، دردهای فکی و حتی مشکلات گوارشی دارد.
هدف از ارتودنسی دندان چیست؟
دلایل مختلفی هستند که می‌توانند باعث شوند تا فرد مجاب به انجام ارتودنسی دندان شود که از جمله آن‌ها به موارد زیر اشاره شده است:
- اصلاح کجی دندانها
- اصلاح بهم ریختگی دندانها
- بستن فاصله میان دندانها (دیاستم دندان)
- برطرف کردن مشکل جفت نشدن دندانها بر روی یکدیگر
- اصلاح شلوغی دندانها با وجود دندان اضافه
انواع ارتودنسی دندان؛ بهترین نوع ارتودنسی کدام است؟
انواع ارتودنسی دندان به‌طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک. هرکدام از این روش‌ها با توجه به نوع ناهنجاری، سن زیباجو و هدف درمان انتخاب می‌شوند. در ادامه، انواع رایج ارتودنسی دندان را معرفی می‌کنیم:
ارتودنسی ثابت فلزی (سنتی)
ارتودنسی سرامیکی (همرنگ دندان)
ارتودنسی نامرئی (اینویزالاین)
ارتودنسی دیمون (Self-ligating)
ارتودنسی لینگوال (پشت دندانی)
ارتودنسی متحرک
این نوع از ارتودنسی بر اساس قالب‌هایی که از دهان و دندان گرفته میشود ساخته می‌شوند. در واقع در ارتودنسی متحرک همان طور که از نام آن پیداست می‌توان به راحتی آن را از دهان خارج ساخت. در واقع این قالب‌ها را بایستی در طول مدت مشخصی بر روی دندان‌های خود قرار بدهید و در صورت نیاز آن‌ها را خارج سازید. نکته قابل توجه در اینجا این است که طول درمان این روش نسبت به ارتودنسی‌های ثابت بیشتر خواهد بود و همچنین برای درمان ناهنجاری‌های کمتر دندان مناسب می‌باشند.
برای انتخاب بهترین روش ارتودنسی متناسب با نیاز شما، حتماً باید توسط متخصص ارتودنسی معاینه شوید. برای آشنایی با بهترین متخصص ارتودنسی در تهران یا شهر خود، از لیست زیر کمک بگیرید:
- بهترین متخصص ارتودنسی در تهران
- بهترین متخصص ارتودنسی کودکان در تهران
- بهترین متخصص ارتودنسی در مشهد
- بهترین متخصص ارتودنسی در شیراز
- بهترین متخصص ارتودنسی در اصفهان
- بهترین متخصص ارتودنسی در رشت
ارتودنسی دندان برای چه کسانی مناسب است؟
ارتودنسی دندان فقط مختص کودکان یا نوجوانان نیست؛ هر فردی که دچار ناهنجاری‌های دندانی یا فکی باشد، می‌تواند از این درمان بهره ببرد. به‌طور کلی، ارتودنسی برای افراد زیر توصیه میشود:
- افرادی با دندان‌های نامرتب، روی‌هم‌رفته یا فاصله‌دار
- کسانی که دچار مشکلات بایت (جفت شدن دندانها) هستند
- افرادی که فک بالا و پایین آن‌ها در موقعیت طبیعی قرار ندارد
- کودکان ۷ سال به بالا که دندان‌های دائمی آن‌ها در حال رشد است
- بزرگسالانی که در گذشته ارتودنسی انجام نداده‌اند یا درمان قبلی ناقص بوده است
مراحل ارتودنسی دندان؛ ارتودنسی چگونه انجام میشود؟
۱- مراجعه حضوری به دندانپزشک و معاینه تخصصی
2- تشخیص ناهنجاری و ارائه طرح درمان
با بررسی اطلاعات جمع‌آوری‌شده، پزشک نوع ناهنجاری (فکی یا دندانی) را مشخص می‌کند و بر اساس آن، نوع ارتودنسی مناسب (ثابت، متحرک، نامرئی و…) و مدت زمان درمان را تعیین می‌نماید.
3- نصب براکت یا تحویل پلاک
اگر ارتودنسی ثابت باشد، براکت‌ها روی دندانها چسبانده شده و سیم ارتودنسی متصل میشود. در روش‌های متحرک یا نامرئی، قالب‌گیری و ساخت پلاک شفاف انجام شده و به زیباجو تحویل داده میشود.
4- جلسات تنظیم ماهانه (فالوآپ)
هر ۴ تا ۶ هفته، باید به مطب مراجعه کنید تا پزشک براکت‌ها یا پلاک‌ها را تنظیم و بررسی روند حرکت دندانها را پیگیری کند. در این جلسات ممکن است کش ارتودنسی نیز استفاده شود.
5- پایان درمان و برداشتن دستگاه‌ها
پس از رسیدن دندانها به موقعیت ایده‌آل، براکت‌ها یا پلاک‌ها برداشته می‌شوند. در این مرحله، معمولاً دندانها جرم‌گیری می‌شوند و نتیجه نهایی ثبت میشود.
6- مرحله نگهداری (ریتینر)
برای جلوگیری از بازگشت دندانها به موقعیت قبلی، استفاده از نگهدارنده یا ریتینر ارتودنسی الزامی است. بسته به شرایط، این مرحله ممکن است چند ماه تا چند سال ادامه یابد.
ارتودنسی مینی اسکرو (دستگاه انکوریج موقت) چگونه است؟
مینی اسکرو که به آن مینی ایمپلنت نیز گفته میشود، به عنوان یک تحول عظیم و بزرگ در درمان ارتودنسی شناخته می‌گردد. در واقع گاهی اوقات ممکن است یک متخصص ارتودنسی دندان در مشهد با توجه به شرایط دندان‌های بیمار خود، قصد حرکت دادن یک دندان بدون جابه جایی و یا حرکت دادن سایر دندانها را داشته باشد، که به این کار انکوریج گفته میشود.
این روش برای زمانی مناسب است که پزشک قصد حرکت دندان یک و یا چند دندان را به دلیل نامنظمی آن‌ها دارد و نمی‌خواهد سایر دندان‌های بیمار دچار جابه جایی شوند.
مینی اسکرو به راحتی باعث اصلاح و بهبود موقعیت قرارگیری دندانها میشود. از مواردی که برای درمان آن نیز از این روش استفاده می‌گردد می‌توان به مشکلات و موارد زیر اشاره کرد:
• پر کردن فضاهای خالی بین دندانها
• صاف کردن دندانها
• درمان اپن بایت
• برطرف کردن انحرافات
• اصلاح چرخش‌های دندانی
سیم کشی دندان در چه سنی مناسب است؟
انجام ارتودنسی دندان سن خاصی ندارد و افراد می‌توانند در تمامی سنین از 3 سالگی به بالا برای انجام اینکار اقدام نمایند. بهترین سن ارتودنسی را می‌توان دوران کودکی در نظر گرفت چرا که استخوان فک و دندانها به طور کامل رشد نیافته است و اعمال تغییرات بر روی آن نیز راحت‌تر صورت می‌گیرد. اما این به آن معنی نیست که افراد بزرگسال نمی‌توانند برای انجام این روش اقدام کنند چرا که ارتودنسی در تمامی سنین نتیجه دلخواه را به دست می‌آورد و تنها تفاوت آن در طول درمان است.
ارتودنسی دندان برای چه کسانی است؟
افراد با احساس نیاز به انجام ارتودنسی می‌توانند به دندانپزشک متخصص در این زمینه مراجعه نمایند و سپس دندانپزشک با انجام بررسی‌های بیشتر (بررسی پرونده پزشکی بیمار، گرفتن عکس‌های رادیولوژی OPG، عکس‌های رنگی و ….) به تشخیص نیاز ارتودنسی برای بیمار می‌پردازد. در صورتی که دندان‌های فرد احتیاج به انجام اینکار داشته باشد می‌تواند برای ارتودنسی دندان‌های خود اقدام نماید.
به صورت کلی می‌توان گفت افرادی که دارای شرایط زیر هستند می‌توانند گزینه مناسبی برای انجام ارتودنسی دندان در تهران محسوب شوند:
- نامرتبی دندانها
- وجود دندان‌های نهفته
- عدم تقارن در دندانها
- جلو بودن دندان‌های جلویی
- وجود فاصله خالی میان دندانها
ارتودنسی دندان چند سال طول میکشد؟ (مدت زمان ارتودنسی دندان)
نصب ارتودنسی چقدر طول میکشد؟ مدت زمان ارتودنسی در افراد مختلف متفاوت است و نمی‌توان زمان مشخصی را برای تمامی افراد در نظر گرفت. در واقع طول درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها به موارد زیر اشاره شده است:
- سن بیمار
- میزان شدت ناهنجاری
- عدم رشد کامل فک بالا و پایین
- میزان رعات بهداشت دهان و دندان
- میزان مهارت و تجربه دندانپزشک متخصص
در ادامه برخی از این عوامل موثر بر روی طول دوره درمان ارتودنسی را به اختصار توضیح داده‌ایم
سن بیمار
به طور قطع می‌توان گفت، هرچه سن بیمار کمتر باشد مدت زمان مورد نیاز برای ارتودنسی نیز کوتاه‌تر میشود. به این دلیل که، در کودکان و بیماران کم سن و سال، فک و دندان هنوز در حال رشد است و می‌توان به راحتی و در کمترین زمان ممکن با کمک ارتودنسی به دندان‌هایی صاف و یک دست رسید. ارتودنسی افراد در سنین پایین به مدت زمان کمتری نیاز دارد و باید به بهترین متخصص ارتودنسی کودکان در مشهد مراجعه کرده تا نتیجه مطلوب و دائمی دریافت کنید.
رعایت بهداشت دهان و دندان
رعایت بهداشت دهان و دندان از طرف بیمار در زمان ارتودنسی نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این مسئله می‌تواند بیمار را از ابتلا به مشکلات ناشی از عفونت‌های لثه و یا خرابی دندان در امان نگه دارد. بعلاوه، رعایت بهداشت دندان می‌تواند طول دوره درمان ارتودنسی را از مدت زمان پیش بینی شده نیز کوتاه‌تر کند.
میزان و سطح سلامت دندان
در صورتی که دندان بیمار در طی درمان ارتودنسی دچار مشکل شود و نیاز به ترمیم آن داشته باشد، می‌تواند بر روی طول درمان تاثیر بگذارد. برای سالم ماندن دندانها در طی این مدت بایستی بر روی خوراکی‌هایی که مصرف می‌کنید کاملا دقت داشته باشید.
نوع ارتودنسی
نوع ارتودنسی استفاده شده چه از نوع متحرک و یا ثابت و چه از نوع ارتودنسی نامرئی می‌تواند بر روی طول دوره درمان تاثیر داشته باشد. به طور کلی می‌توان گفت، سیم کشی دندان ثابت می‌تواند مدت زمان انجام این فرایند را به صورت چشمگیری نسبت به سایر انواع ارتودنسی کاهش دهد. بهترین نوع ارتودنسی توسط دندانپزشک با توجه به نوع دندان و فک هر فرد مشخص میشود.
به صورت کلی می‌توان مدت درمان ارتودنسی را در حدود ۶ تا ۳۶ ماه در نظر گرفت که این مدت برای افراد مختلف و با توجه به شرایط آن‌ها افزایش و یا کاهش پیدا می‌کند. پزشک در بررسی‌های مداوم در طول دوره درمان ارتودنسی در خصوص مدت زمان انجام اینکار تصمیم گیری خواهد کرد.
مهارت دندانپزشک
مراجعه به دندانپزشک متخصص ارتودنسی ماهر و باتجربه اهمیت زیادی در ماندگاری نتیجه و رضایت شما دارد. بنابراین، با توجه به میزان رضایت زیباجویان قبلی، نمونه کارهای ارتودنسی و سابقه کاری هر دندانپزشک، لیست بهترین متخصصان ارتودنسی شهرهای مختلف آورده شده است.
حداکثر سن برای ارتودنسی دندان چه زمانی است؟
همان طور که گفته شد برای انجام ارتودنسی هیچ محدودیت سنی وجود ندارد و در صورتی که فرد شرایط لازم برای انجام اینکار را داشته باشد می‌تواند برای درمان ارتودنسی اقدام نماید. در واقع زمانی که دندانها به درستی رشد نکرده باشند و یا از فواصل کافی در بین آن‌ها برخوردار نباشند و یا سایر مشکلات فک و دندانی، بدون در نظر گرفتن کودک یا بزرگسالی فرد می‌تواند گزینه مناسبی برای انجام ارتودنسی باشد.
فیلم ارتودنسی دندان
در ادامه می‌توانید ویدئوی کوتاهی در خصوص ارتودنسی دندان را مشاهده کنید:
مزایای ارتودنسی دندان چیست؟
از مزایای روش درمانی ارتودنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش احتمال پوسیدگی دندان
- حفظ سلامت دهان و دندان
- رفع مشکلات جویدن غذا
- رشد طبیعی دندانها
- لبخند و ظاهری زیبا
✓ در واقع می‌توان گفت که ارتودنسی از جمله درمان‌هایی است که علاوه بر بهبود و اصلاح ناهنجاری‌های دندان و دهان به زیبایی و جذابیت بیشتر لبخند و چهره بیمار کمک بسیاری می‌کند.
آیا ارتودنسی درد دارد؟
آیا ارتودنسی دندان درد دارد؟ فرایند انجام ارتودنسی و قرار دادن براکت‌ها بر روی دندانها هیچ دردی به همراه نخواهند داشت اما در روزهای ابتدایی بعد از درمان به دلیل فشار وارد شده از ابزارهای ارتودنسی بر روی دندانها ممکن است باعث ایجاد حساسیت و یا درد شوند. همچنین این روند ممکن است در طی دوره درمان و با سفت کردن براکت‌ها توسط دندانپزشک متخصص دوباره احساس شود. برای کاهش احساس درد و ناراحتی در روزهای ابتدایی با مشورت پزشک خود می‌توانید از مسکن استفاده کنید.
ایا درمان کجی دندان بدون ارتودنسی در خانه امکان پذیر است؟
از آنجایی که برای رفع مشکلات دندانها مانند کج بودن دندان و یا فواصل میان دندان نیاز به حرکت و جابه جایی آن می‌باشد، بدون وارد کردن فشار بر روی دندان و در خانه امکان پذیر نیست. روش‌های دیگری نیز با عنوان مرتب کردن دندانها بدون ارتودنسی وجود دارد که توسط دندانزشک متخصص و بر اساس نیاز بیمار می‌تواند انجام پذیرد. در ادامه مقاله به این روش‌ها اشاره شده است:
صاف کردن دندان بدون ارتودنسی چگونه است؟
صاف کردن دندان بدون ارتودنسی از طریق روش‌های زیر امکان پذیر می‌باشد:
لمینت دندان
برای انجام این روش در ابتدا بخشی از مینای دندان تراشیده میشود و بر اساس دندانها قالب گرفته میشود. سپس پروتزهای دندان بر اساس قالب‌ها توسط لابراتور ساحته شده و بر روی دندان قرار می‌گیرند. این روش می‌تواند نامنطمی دندانها، کج بودن آن‌ها و یا حتی بدرنگی و تیرگی دندانها را بپوشاند.
ونیر کامپوزیت
در این روش از درمان، با استفاده از مواد کامپوزیت و تراش به میزان کمی از دندانها لایه نازکی بر روی دندانها قرار می‌گیرد و باعث پوشش ایرادات دندان میشود. با کمک این روش می‌توان ناهنجاری‌های کمتری از دندان را پوشش داد.
انتخاب روش مناسب به نیاز بیمار، میزان شدن ناهنجاری دندانها و همچنین نظر دندانپزشک متخصص پس از انجام بررسی و معاینات لازم بستگی دارد.
مراقبت‌های بعد از ارتودنسی دندان
رعایت نکات و مراقبت‌های بعد از ارتودنسی به کوتاه‌تر شدن دوره درمان و همچنین رسیدن به نتیجه ایده آل کمک بسیاری می‌کند. از جمله مراقبت‌های بعد از ارتودنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بعد از انجام ارتودنسی بایستی بهداشت دهان و دندان خود را چندبرابر بیشتر رعایت کنید.
- در روزهای اولیه بعد ارتودنسی دندان از خوردن مواد خیلی رنگی خودداری کنید.
- از باقی ماندن غذا و یا خوراکی در بین بریس‌های ارتودنسی به شدت جلوگیری کنید.
- در طول دوره درمان بهتر است از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین خودداری کنید.
- از خوردن خوراکی خیلی سفت و جویدنی که باعث آسیب به براکت‌ها و دندان شوند، خودداری کنید.
- از دست زدن و کندن بریس‌های روی دندان پرهیز کنید.
- به طور مرتب و در زمان‌های تعیین شده به مطب دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- بعد از برداشتن ابزار ارتودنسی بایستی از نگهدارنده بر روی دندان‌های خود استفاده کنید.
✓ در واقع رسیدن به نتیجه ایده آل علاوه ببر مراجعه به دندانپزشک متخصص نیاز به رعایت مراقبت‌های بعد از ارتودنسی دندان دارد.
رعایت نکات بهداشتی در زمان ارتودنسی دندان
به دلیل وجود براکت ارتودنسی رعایت بهداشت دهان و لثه دشوارتر است و به همین دلیل ممکن است موجب پوسیدگی دندان، لثه و …. شود و باید از نخ دندان و مسواک به طور مرتب استفاده کنید. خوردن شیرینی‌جات و غذاهای حاوی قند زیاد را باید متوقف کنید زیرا این مواد روند پوسیدگی دندان را بیشتر می‌کتد. همچنین خوردن غذاهای اسیدی و نوشابه باعث حل شدن مینای دندان شده که در نتیجه موجب پوسیدگی دندانها در مدت زمان ارتودنسی میشود. می‌توانید برای تمیز کردن لابه‌لای دندانها از وسایل مخصوص ارتودنسی استفاده کنید که با فشار زیاد آب بین دندانها را به طور کامل تمیز می‌کند.
مسواک بین دندانی ارتودنسی چگونه انجام میشود؟
از مسواک بین دندانی برای تمیز کردن زیر سیم ارتودنسی استفاده میشود. برای انجام اینکار در ابتدا برس را به زیر سیم ارتودنسی ببرید و سپس به آرامی و با حرکتی از بالا به پایین بر روی دندانها بکشید. در بخشی از براکت‌ها که نزدیک به لثه هم می‌باشند بایستی به همین صورت تمیز شوند.
عوارض ارتودنسی دندان چیست؟
ارتودنسی با وجود مزایای بسیاری که دارد در صورتی که به درستی توسط بیمار مراقبت نگردد می‌تواند باعث بروز عوارضی شود که در ادامه به توضیح آن‌ها پرداخته شده است:
- بریس‌های فلزی می‌توانند باعث ایجاد زخم و یا خراش در ناحیه دهان و لثه گردد.
- عدم رعایت مراقبت‌های بعد از ارتودنسی می‌تواند باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود.
- در روزهای ابتدایی به دلیل فشار بریس‌ها ممکن است باعث ایجاد درد و ناراحتی در دندانها شوند.
- قبل از انجام درمان ارتودنسی باید درمورد وجود بیماری‌های زمینه‌ای با دندانپزشک خود مشورت کنید.
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان بعد از ارتودنسی می‌تواند بعد از مدتی باعث تحلیل مینای دندان شود.
- در صورتی که به دندانپزشک متخصص و باتجربه در این زمینه مراجعه نکنید ممکن است باعث بازگشت درمان شود.
- با احتمال بسیار کم در حدود ۳ الی ۵ درصد از درمان ارتودنسی احتمال کوتاه شدن و یا تحلیل ریشه دندان نیز وجود دارد.
- عدم رعایت مراقبت‌های بعد از انجام ارتودنسی می تواند طول مدت درمان را افزایش بدهد و یا حتی باعث شکست درمان شود.
سخن نهایی
در این مقاله از پزشک 24، در مورد ارتودنسی دندان و مراحل آن، مراقبت‌ها و تغذیه بعد ارتودنسی دندان و مزایای آن صحبت شده است. اگر در مورد سیم کشی دندان سوال دارید در قسمت کامنت‌ها بپرسید تا در اولین فرصت به شما پاسخ داده شود.
