پزشک ۲۴ سامانه آنلاین مشاوره و معرفی پزشک
ارتودنسی دندان چیست و چگونه انجام می‌شود؟ بهترین نوع ارتودنسی کدام است؟ سن مناسب برای انجام ارتودنسی چیست؟ مدت زمان درمان ناهنجاری و نامرتب بودن دندان‌ها با کمک ارتودنسی چقدر است؟ مزایای ارتودنسی دندان چیست؟
ما در این مقاله قصد داریم تا به تمامی این پرسش‌ها پاسخ بدهیم و اطلاعات کاملی در خصوص ارتودنسی دندان نیز در اختیار شما بگذاریم تا بتوانید به راحتی برای انجام اینکار اقدام نمایید:
ارتودنسی دندان چگونه انجام می‌شود؟
ارتودنسی دندان روشی برای رفع مشکلات ناهنجاری دندان‌ها مانند نامرتب بودن آن‌ها، فواصل میان دندان‌ها، کجی دندان و …. می‌باشد که در انواع مختلف می‌تواند انجام شود. ناهنجاری دندان‌ها علاوه بر اینکه می‌تواند تاثیر بسیاری بر روی زیبایی چهره و لبخند شما داشته باشد، می‌تواند مشکلاتی در زمان جویدن و غذا خوردن به وجود آورند. در این زمان است که بایستی برای انجام ارتودنسی دندان به مطب دندانپزشک متخصص در این زمینه مراجعه نمایید. هزینه ارتودنسی دندان با توجه به شرایط هر فرد متفاوت است.
دلیل ارتودنسی دندان چیست؟
دلایل مختلفی هستند که می‌توانند باعث شوند تا فرد مجاب به انجام ارتودنسی دندان گردد که از حمله آن‌ها به موارد زیر اشاره شده است:
- کج بودن دندان‌ها
- بهم ریختگی دندان‌ها
- وجود فاصله میان دندان‌ها
- وجود فاصله بین دو سطح دندان
- جفت نشدن دندان‌ها بر روی یکدیگر
- شلوغی دندان‌ها با وجود دندان اضافه
✓ علاوه بر این موارد مشکلات جویدن و غذا خوردن ناشی از مشکلات فک و دندان نیز می‌تواند به کمک ارتودنسی درمان گردد. اگر میزان ناهنجاری و نامنظمی دندان‌های شما زیاد نباشد می‌توانید از کامپپوزیت دندان استفاده کنید.
مراحل ارتودنسی دندان
در ابتدا فرد برای انجام ارتودنسی بایستی به بهترین دندانپزشک متخصص در این زمینه مراجعه نماید و پس از آن مراحل زیر طی می‌شود:
۱_ مراجعه حضوری به دندانپزشک و انجام بررسی‌های لازم
۲_ در صورت نیاز گرفتن عکس OPG برای انجام معاینات بیشتر
۳_ قرار دادن بریس و براکت‌ها بر روی دندان‌های بیمار
۴_ انجام معاینات مداوم توسط دندانپزشک متخصص
✓ در نهایت پس از اتمام دوره درمان ارتودنسی، پزشک برای بیمار استفاده از نگهدارنده دندان را برای مدت زمان مشخص و به جهت تثبیت وضعیت دندان‌ها تجویز می‌کند.
انواع ارتودنسی دندان چیست؟ (بهترین نوع ارتودنسی دندان)
ارتودنسی دندان می‌تواند در انواع مختلفی باشد که بر اساس نیاز و تشخیص پزشک بهترین نوع آن انتخاب می‌شود. در ادامه به توضیح این موارد پرداخته شده است:
ارتودنسی دندان ثابت (فلزی، لینگوال، دیمون و سرامیکی)
این نوع از ارتودنسی همانطور که از نام آن پیداست کاملا ثابت بوده و در طول درمان از دهان خارج نمی‌شود. در واقع در این نوع از ارتودنسی براکت‌ها به صورت کاملا محکم به دندان‌ها چسبانده می‌شوند و در نهایت با کمک سیم و کش به یکدیگر متصل می‌گردند. این روش درمانی برای افرادی که از شرایط پیچیده‌تری بر روی دندان‌های خود برخوردار هستند مناسب می‌باشد و در نهایت در طول بازه مشخصی تمامی مشکلات فک و دندان رفع می‌گردد.
حال می‌توان گفت که ارتودنسی ثابت خود به چند دسته مختلف تقسیم می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:
ارتودنسی فلزی
قدیمی‌ترین نوع ارتودنسی دندان، ارتودنسی فلزی است که از جنس فلز ضد زنگ می‌باشد و در بازه زمانی مشخص به دندان‌ها چسبانده شده و باعث بهبود و اصلاح ایرادات و مشکلات دهان و دندان می‌شود.
ارتودنسی لینگوال
این نوع از ارتودنسی را می‌توان به عنوان یک روش پیچیده در نظر گرفت، چرا که تمامی ابزارها و تجهیزات ارتودنسی در پشت دندان قرار می‌گیرد به گونه‌ای که به هیچ عنوان از بیرون قابل مشاهده نمی‌باشد. این روش درمانی برای افرادی که در اجتماعات حضور فراوانی دارند و تمایل دارند تا بریس‌های ارتودنسی آن‌ها قابل مشاهده نباشد مناسب می‌باشد.
ارتودنسی دیمون
در این نوع از ارتودنسی که در بین افراد از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است دارای براکت‌های شفاف و با بهداشت بالا می‌باشد. این نوع از ارتودنسی قابلیت تحرک سیم را در بین دندان‌ها ایجاد می‌کند. اما نکته مهم در این قسمت این است که این روش برای تمامی افراد قابل استفاده نمی‌باشد.
ارتودنسی سرامیکی
در این نوع از ارتودنسی همانند ارتودنسی فلزی است با این تفاوت که رنگ براکت‌ها و بریس‌های آن شفاف و به رنگ دندان‌ها می‌باشد. این روش درمانی برای افرادی که تمایل دارند تا ابزار ارتودنسی ان‌ها قابل مشاهده نباشد بسیار مناسب است.
ارتودنسی دندان متحرک
این نوع از ارتودنسی بر اساس قالب‌هایی که از دهان و دندان گرفته می‌شود ساخته می‌شوند. در واقع در ارتودنسی متحرک همان طور که از نام آن پیداست می‌توان به راحتی آن را از دهان خارج ساخت. در واقع این قالب‌ها را بایستی در طول مدت مشخصی بر روی دندان‌های خود قرار بدهید و در صورت نیاز آن‌ها را خارج سازید. نکته قابل توجه در اینجا این است که طول درمان این روش نسبت به ارتودنسی‌های ثابت بیشتر خواهد بود و همچنین برای درمان ناهنجاری‌های کمتر دندان مناسب می‌باشند.
بهترین سن برای ارتودنسی دندان چه زمانی است؟
انجام ارتودنسی دندان سن خاصی ندارد و افراد می‌توانند در تمامی سنین از ۳ سالگی به بالا برای انجام اینکار اقدام نمایند. بهترین سن ارتودنسی را می‌توان دوران کودکی در نظر گرفت چرا که استخوان فک و دندان‌ها به طور کامل رشد نیافته است و اعمال تغییرات بر روی آن نیز راحت‌تر صورت می‌گیرد. اما این به آن معنی نیست که افراد بزرگسال نمی‌توانند برای انجام این روش اقدام کنند چرا که ارتودنسی در تمامی سنین نتیجه دلخواه را به دست می‌آورد و تنها تفاوت آن در طول درمان است.
ارتودنسی دندان برای چه کسانی است؟
افراد با احساس نیاز به انجام ارتودنسی می‌توانند به دندانپزشک متخصص در این زمینه مراجعه نمایند و سپس دندانپزشک با انجام بررسی‌های بیشتر (بررسی پرونده پزشکی بیمار، گرفتن عکس‌های رادیولوژی OPG، عکس‌های رنگی و ….) به تشخیص نیاز ارتودنسی برای بیمار می‌پردازد. در صورتی که دندان‌های فرد احتیاج به انجام اینکار داشته باشد می‌تواند برای ارتودنسی دندان‌های خود اقدام نماید.
ارتودنسی دندان چند سال طول می‌کشد؟ (مدت زمان ارتودنسی دندان)
طول مدت درمان ارتودنسی در افراد مختلف متفاوت است و نمی‌توان زمان مشخصی را برای تمامی افراد در نظر گرفت. در واقع طول درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها به موارد زیر اشاره شده است:
- سن بیمار
- میزان شدت ناهنجاری
- عدم رشد کامل فک بالا و پایین
- میزان رعات بهداشت دهان و دندان
- میزان مهارت و تجربه دندانپزشک متخصص
به صورت کلی می‌توان مدت درمان ارتودنسی را در حدود ۱۲ تا ۳۶ ماه در نظر گرفت که این مدت برای افراد مختلف و با توجه به شرایط آن‌ها افزایش و یا کاهش پیدا می‌کند. پزشک در بررسی‌های مداوم در طول دوره درمان ارتودنسی در خصوص مدت زمان انجام اینکار تصمیم گیری خواهد کرد.
حداکثر سن برای ارتودنسی دندان چه زمانی است؟
همان طور که گفته شد برای انجام ارتودنسی هیچ محدودیت سنی وجود ندارد و در صورتی که فرد شرایط لازم برای انجام اینکار را داشته باشد می‌تواند برای درمان ارتودنسی اقدام نماید. در واقع زمانی که دندان‌ها به درستی رشد نکرده باشند و یا از فواصل کافی در بین آن‌ها برخوردار نباشند و یا سایر مشکلات فک و دندانی، بدون در نظر گرفتن کودک یا بزرگسالی فرد می‌تواند گزینه مناسبی برای انجام ارتودنسی باشد.
فیلم ارتودنسی دندان
در ادامه می‌توانید ویدئوی کوتاهی در خصوص ارتودنسی دندان را مشاهده کنید:
مزایای ارتودنسی دندان چیست؟
از مزایای روش درمانی ارتودنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش احتمال پوسیدگی دندان
- حفظ سلامت دهان و دندان
- رفع مشکلات جویدن غذا
- رشد طبیعی دندان‌ها
- لبخند و ظاهری زیبا
- رشد طبیعی فک
✓ در واقع می‌توان گفت که ارتودنسی از جمله درمان‌هایی است که علاوه بر بهبود و اصلاح ناهنجاری‌های دندان و دهان به زیبایی و جذابیت بیشتر لبخند و چهره بیمار کمک بسیاری می‌کند.
آیا ارتودنسی درد دارد؟
فرایند انجام ارتودنسی و قرار دادن براکت‌ها بر روی دندان‌ها هیچ دردی به همراه نخواهند داشت اما در روزهای ابتدایی بعد از درمان به دلیل فشار وارد شده از ابزارهای ارتودنسی بر روی دندان‌ها ممکن است باعث ایجاد حساسیت و یا درد شوند. همچنین این روند ممکن است در طی دوره درمان و با سفت کردن براکت‌ها توسط دندانپزشک متخصص دوباره احساس شود. برای کاهش احساس درد و ناراحتی در روزهای ابتدایی با مشورت پزشک خود می‌توانید از مسکن استفاده کنید.
ایا درمان کجی دندان بدون ارتودنسی در خانه امکان پذیر است؟
از آنجایی که برای رفع مشکلات دندان‌ها مانند کج بودن دندان و یا فواصل میان دندان نیاز به حرکت و جابه جایی آن می‌باشد، بدون وارد کردن فشار بر روی دندان و در خانه امکان پذیر نیست. روش‌های دیگری نیز با عنوان مرتب کردن دندان‌ها بدون ارتودنسی وجود دارد که توسط دندانزشک متخصص و بر اساس نیاز بیمار می‌تواند انجام پذیرد. در ادامه مقاله به این روش‌ها اشاره شده است:
صاف کردن دندان بدون ارتودنسی چگونه است؟
صاف کردن دندان بدون ارتودنسی از طریق روش‌های زیر امکان پذیر می‌باشد:
لمینت دندان
برای انجام این روش در ابتدا بخشی از مینای دندان تراشیده می‌شود و بر اساس دندان‌ها قالب گرفته می‌شود. سپس پروتزهای دندان بر اساس قالب‌ها توسط لابراتور ساحته شده و بر روی دندان قرار می‌گیرند. این روش می‌تواند نامنطمی دندان‌ها، کج بودن آن‌ها و یا حتی بدرنگی و تیرگی دندان‌ها را بپوشاند.
ونیر کامپوزیت
در این روش از درمان، با استفاده از مواد کامپوزیت لایه نازکی بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و باعث پوشش ایرادات دندان می‌شود. با کمک این روش می‌توان ناهنجاری‌های کمتری از دندان را پوشش داد.
انتخاب روش مناسب به نیاز بیمار، میزان شدن ناهنجاری دندان‌ها و همچنین نظر دندانپزشک متخصص پس از انجام بررسی و معاینات لازم بستگی دارد.
مراقبت‌های بعد از ارتودنسی دندان
رعایت نکات و مراقبت‌های بعد از ارتودنسی به کوتاه‌تر شدن دوره درمان و همچنین رسیدن به نتیجه ایده آل کمک بسیاری می‌کند. از جمله مراقبت‌های بعد از ارتودنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بعد از انجام ارتودنسی بایستی بهداشت دهان و دندان خود را چندبرابر بیشتر رعایت کنید.
- از باقی ماندن غذا و یا خوراکی در بین بریس‌های ارتودنسی به شدت جلوگیری کنید.
- در طول دوره درمان بهتر است از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین خودداری کنید.
- به طور مرتب و در زمان‌های تعیین شده به مطب دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- بعد از برداشتن ابزار ارتودنسی بایستی از نگهدارنده بر روی دندان‌های خود استفاده کنید.
✓ در واقع رسیدن به نتیجه ایده آل علاوه ببر مراجعه به دندانپزشک متخصص نیاز به رعایت مراقبت‌های بعد از ارتودنسی دندان دارد.
مسواک بین دندانی ارتودنسی چگونه انجام می‌شود؟
از مسواک بین دندانی برای تمیز کردن زیر سیم ارتودنسی استفاده می‌شود. برای انجام اینکار در ابتدا برس را به زیر سیم ارتودنسی ببرید و سپس به آرامی و با حرکتی از بالا به پایین بر روی دندان‌ها بکشید. در بخشی از براکت‌ها که نزدیک به لثه هم می‌باشند بایستی به همین صورت تمیز شوند.
عوارض ارتودنسی دندان چیست؟
ارتودنسی با وجود مزایای بسیاری که دارد در صورتی که به درستی توسط بیمار مراقبت نگردد می‌تواند باعث بروز عوارضی شود که در ادامه به توضیح آن‌ها پرداخته شده است:
- بریس‌های فلزی می‌توانند باعث ایجاد زخم و یا خراش در ناحیه دهان و لثه گردد.
- عدم رعایت مراقبت‌های بعد از ارتودنسی می‌تواند باعث پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود.
- در روزهای ابتدایی به دلیل فشار بریس‌ها ممکن است باعث ایجاد درد و ناراحتی در دندان‌ها شوند.
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان بعد از ارتودنسی می‌تواند بعد از مدتی باعث تحلیل مینای دندان شود.
- در صورتی که به دندانپزشک متخصص و باتجربه در این زمینه مراجعه نکنید ممکن است باعث بازگشت درمان شود.
- با احتمال بسیار کم در حدود ۳ الی ۵ درصد از درمان ارتودنسی احتمال کوتاه شدن و یا تحلیل ریشه دندان نیز وجود دارد.
- عدم رعایت مراقبت‌های بعد از انجام ارتودنسی و یا وجود بیماری‌های زمینه‌ای می تواند طول مدت درمان را افزایش بدهد.
سوالات متداول
۱_ اگر براکت از دندان‌ها جدا شد چه کنیم؟
جدا شدن و یا شکستن براکت‌ها در برخی از بیماران ممکن است رخ بدهد که این مسئله می‌تواند به دلایل مختلفی همچون مسواک سفت زدن، ورزش کردن، زمین خوردن، جراحات دهان، خوردن آدامس و … رخ بدهد. برای رفع این مشکل بایستی به دندانپزشک خود مراجعه نمایید اما تا زمان نوبت خود بهتر است از محلول آب و نمک به صورت مداوم استفاده کنید تا بافت‌های آسیب دیده التیام پیدا کنند. همچنین در طول این مدت از غذاهای نرم مانند سوپ مصرف نمایید.
۲_ برای کوتاه کردن مدت زمان ارتودنسی دندان چه کاری می‌توان انجام داد؟
عوامل بسیاری هستند که می‌توانند طول دوره درمان ارتودنی را کوتاه کنند که از جمله آن‌ها به موارد زیر اشاره شده است:
✓ رعایت مراقبت‌های بعد از انجام ارتودنسی و پایبند بودن به آن‌ها
✓ مراجعه به موقع به مطب دندانپزشک و انجام ویزیت‌های مشاوره
✓ استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی ثابت
✓ رعایت کامل بهداشت دهان و دندان
✓ انجام ارتودنسی در سن پایین‌تر
۳_ تغذیه مناسب در زمان ارتودنسی دندان چیست؟
غذاهای نرم و آبکی بهترین گزینه در زمان استفاده از بریس‌های ارتودنسی است. در این مدت زمان بهتر است از غذاهایی که نیاز به جویدن زیاد دارد پرهیز نمایید چرا که علاوه بر کاهش احتمال آسیب به دندان‌ها از بروز درد در دندان‌های حساس نیز جلوگیری می‌کند. همچنین از مصرف خوراکی‌های چسبناک مانند آدامس و یا پاستیل خودداری کنید و بیشتر از مایعات و نوشیدنی‌های مقوی استفاده نمایید.
۴_ هر چند وقت یکبار برای معاینه ارتودنسی می‌توان به دندانپزشک مراجعه کرد؟
زمانی که دندانپزشک متخصص بریس‌ها را بر روی دندان نصب کرد، تعداد جلسات و بازه زمانی آن‌ها را نیز اطلاع می‌دهد. این چکاپ‌ها بر اساس نیاز بیمار و طول دوره درمان مشخص می‌شوند که معمولا بین ۲ الی ۶ هفته متغیر می‌باشد.
۵_ ارتودنسی دندان خرگوشی چگونه است؟
بسیاری از کودکان و یا حتی بزرگسالان برای رفع حالت دندان خرگوشی خود به دندانپزشک مراجعه می‌کنند. بریس‌ها بر روی دو دندان جلویی به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که پس از گذشت مدت زمانی آن‌ها را به سمت عقب کشانده و به حالت طبیعی بازگرداند.
منابع: پزشک ۲۴، tandfonline
